31 Ekim 2015 Cumartesi

“Halk yararına araştırmacı gazetecilik”: Almanya’dan CORRECT!V örneği


Temmuz 2014’te Almanya’da faaliyete geçen CORRECT!V, kar amacı gütmeden “halk yararına araştırmacı gazetecilik” hizmeti vermeyi amaçlayan bir kurum. Almanca konuşulan ülkeler çerçevesinde, böyle bir gazetecilik hedefiyle yola çıkan ilk sivil toplum platformu. Essen’deki merkezlerinin yanı sıra bir de Berlin’de ofisleri var.
Kendilerini ve yaptıkları işi tanımlarken web sitelerinde şöyle bir saptamaya yer vermişler: Medya, sermaye ve siyasi iktidar arasındaki karşılıklı çıkar ilişkilerine dayalı geleneksel iş modelleri yüzünden, sokaktaki vatandaşın doğru ve objektif bilgiye erişme olanakları hızla daralıyor. Haliyle medyanın, ülkeyi ve gündemi yönetenler üzerindeki denetleme rolünü yerine getirmesi de giderek zorlaşıyor.
Araştırdıkları konular
Tam da bu noktada “bağımsız gazetecilik” prensibiyle yola çıkan CORRECT!Vekibi, “halk yararına araştırmacı gazetecilik” faaliyetinin ülkedeki tüm medya kurumları için erişilebilir ve sürdürülebilir olmasını sağlamak istiyor. İktidarın ve güç ilişkilerinin kötüye kullanıldığı her türlü yolsuzluk vakasını araştırıp açığa çıkararak, demokrasinin güçlenmesine ve daha şeffaf bir topluma ulaşma hedefine katkıda bulunmak istiyorlar.
Ücretsiz, bağımsız ve kaliteli içerik
Kar amacı gütmeyen CORRECT!V, herhangi bir satış ya da reklam gelirine dayanmıyor. Kendi sitelerindeki haberleri okumak tamamen ücretsiz ve üyelik gerekmiyor. Haliyle, yaptıkları işin ne kadar başarılı olduğunu ölçmek için kullandıkları ölçüt de okunma veya tıklanma sayısı değil. Önemsedikleri tek başarı ölçütü, toplumsal problemler konusunda ufuk açıcı tartışmalar başlatabilen içerikler üretebilmek. Araştırma yaparak ulaştıkları bilgileri herkesle paylaşarak, toplumun demokratik standartlarını daha ileriye taşıyacak değişimlerin tetikleyicisi olmak istiyorlar.
Matbaa ya da dağıtım gibi bir maliyet kalemi olmadığı için, tüm imkânlarıyla “kaliteli içerik” üzerine odaklanabiliyorlar. Bütçelerinin büyük bölümü, birçok medya kurumunun artık kaynak ayırmadığı kapsamlı araştırmacı gazetecilik projelerine gidiyor.
Tabii tüm bunları yapabilmek için de, çalıştığı konunun derinliklerine dalabilecek, gerekiyorsa yıllarca bir konuyu takip edip düzenli olarak haber yapabilecek araştırmacı gazetecilere ve bu tür haberlere ilgi gösteren, bilgi edinmek isteyen vatandaşlara ihtiyaç var.
Finansman kaynağı ve gelir modeli
CORRECT!V platformunun temel avantajı, hem siyasi hem de ekonomik açıdan bağımsız olmaları. Hiçbir siyasi partiye ya da iş dünyasındaki bir şirkete angaje değiller. Kuruluş ve başlangıç aşamasındaki finansman kaynağı, Almanya’nın Essen şehrindeki Brost Vakfı tarafından sağlanmış. Bu vakıf, Alman gazetecilik tarihinde saygın bir yere sahip olan Erich Brost’un (1903–1995) ismini taşıyor. Erich Brost, gençlik yıllarında Alman Sosyal Demokrat Partisi’nde (SPD) siyaset yaptıktan sonra, Nazilerden kaçarak İngiltere’ye sürgüne gitmiş, savaştan hemen sonra da Almanya’ya dönüp “Westdeutsche Allgemeine Zeitung” (WAZ) gazetesini kurmuş bir isim.
Bu noktada CORRECT!V ekibi, Brost Vakfı ile yaptıkları sözleşme gereği ilk üç yıl boyunca vakıftan maddi destek alacak olmalarının kendi bağımsızlıklarını etkilemediğini söylüyor. CORRECT!V, hangi konularda araştırma yapacağına ya kendi başına karar veriyor ya da okur anketi yaparak belirliyor.
Güncel anlamda tek düzenli gelir kaynakları, okurların gönüllü olarak yaptığı bağışlar ve yine isteğe bağlı olarak alınan üyelik ücretleri. Minimum yıllık 5 Euro’dan başlayarak yükselen çeşitli üyelik seçenekleri mevcut. Sitedeki içeriği okumak için üyelik gerekmiyor. Ama dayanışma amacıyla gönüllü olarak katkı payı ödeyen üyeler, CORRECT!V ekibi tarafından yayımlanan kitapları ücretsiz olarak edinmek ve düzenlenen toplantı ve etkinliklere davet edilmek gibi avantajlar elde ediyor. Üyelerden gelecek maddi destek bağlamında, ortalama olarak ayda 10 Euro ödeyen 30.000 civarında üyeye sahip olabilmeyi hedefliyorlar. Şeffaflık prensibi gereği, 1.000 Euro’nun üzerindeki tüm bağışlar web sitesinde açıkça duyuruluyor.
Ek bir gelir kaynağı olarak da, bazı araştırma raporlarını kitapçık formatında basıp web sitesindeki online mağazada satışa sunuyorlar.
Veri gazeteciliği ve mesleki eğitimin önemi
CORRECT!V’in kadrosu hem geleneksel kanallarda çalışmış araştırmacı gazetecilerden hem de yeni medya yayıncılığı, veri gazeteciliği ve yazılım geliştirme konularında deneyimli uzmanlardan oluşuyor. En yeni teknolojik olanakları kullanarak, araştırmacı gazeteciliği ve interaktif haber sunumunu dijital çağın gerektirdiği biçimde yapmaya çalışıyorlar.
Dikkat çekici bir diğer özellikleri, mesleki eğitimler vermeyi faaliyetlerinin merkezine koymuş olmaları. Hem gazetecilere hem de sokaktaki vatandaşa yönelik kapsamlı eğitim programları düzenliyorlar. Bilgiye erişim hakkı ve bilgiyi paylaşma olanaklarının daha etkin biçimde kullanılmasını sağlayarak, herkesin toplumsal hayata demokratik katılım seviyesini artırmayı amaçlıyorlar.
Diğer medya kurumlarıyla işbirliği
Birçok medya kurumuyla işbirliği halinde olan CORRECT!V, yaptığı araştırmaları ve haberleri irili ufaklı çeşitli gazete ve dergilerle, radyolarla ve TV kanallarıyla paylaşıyor. Eğer herhangi bir başka medya kurumuCORRECT!V’e bir araştırma siparişi verirse, tabii ki tamamlanan rapor öncelikle sadece o kurumun kanalında yayımlanıyor. Ama birkaç gün sonra raporun tüm içeriği CORRECT!V’in kendi sitesinde de herkesin erişimine açık olarak paylaşılıyor. Bunu yaparken, küçük bütçeli ve dar olanaklı yerel gazetelere ücretsiz içerik desteği sunmaya da özellikle çaba gösteriyorlar. Sergiledikleri bu dayanışma ruhunun, gazetecilik mesleğinin geleceğini kurtarmakta önemli bir rol oynayacağına inanıyorlar.
Kitlesel fonlama yöntemi
CORRECT!V, serbest çalışan (freelance) gazetecilerle de proje bazlı işbirliği yaparak, onların araştırma projelerine finansman kaynağı yaratabilmek için “kitlesel fonlama / crowdfunding” yöntemini kullanıyor. Hem içerik hem de maddi açıdan gerçekleştirilebilir bulunan projeler için bir “kitlesel fonlama” kampanyası başlatıyorlar. Eğer söz konusu proje öngörülen sürede yeterli fonu toplayamazsa, CORRECT!V yine o gazeteciyi yalnız bırakmıyor ve kendi imkanlarını kullanarak projeyi finanse ediyor.
Başarılı işlerden birkaç örnek
Generation E”: Yeni bir iş bulmak ve yeni bir hayata başlamak için Güney Avrupa ülkelerinden Almanya’ya göç eden AB vatandaşı gençlerin öyküleri.
Weisse Wölfe”: Almanya’daki aşırı sağcı yasadışı örgütlenmelere farklı bir bakış açısı. Çizgiroman formatında bir röportaj.


Hiç yorum yok:

Yorum Gönder